شرافت وبرکت خانه در گرو چیست؟

در اینجا چند کلام کوتاه و پرمحتوا از مولای متقیان، امیرالمومنین علی (علیه السلام) در رابطه نحوه تعامل صحیح هر فرد با همسرش ارائه می‌گردد.
 
مدارا با همسر در همه حال


1- مِنْ وَصِیَّةِ أمِیرِالمومنین (علیه السلام) لِوَلَدِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِیَّةِ: فَدارِها عَلی کلِّ حالٍ وَ أحْسِنِ الْصُّحْبَةَ لَها لِیَصْفُوَ عَیْشُک.

امیرالمومنین (ع) در سفارشی به پسرش محمد بن حنیفه فرمودند: در هر حال با همسر خود مدارا و ملاطفت و خوش رفتاری کن تا زندگی‌ات بر تو گوارا باشد.
وسائل الشیعه، ج 14، ص 110



2- حضرت علی (علیه السلام) می‏فرمایند:

فَدَارِهَا عَلِیِّ کل حَالٍ واحسن الصُّحْبَةَ لَهَا فَیَصْفُوَ عیشک؛

همیشه با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود .
مکارم الاخلاق، ص‏218 .



زن گُل است نه كارگزار



3- امیرالمومنین (علیه‏السلام) می‌فرمایند:

و لا تُمَلِّكِ المرأةَ مِن أمرِها ما جاوَزَ نَفسَها؛ فإنَّ المرأةَ رَیحانَةٌ ولَیسَت بقَهرَمانَةٍ، ولا تَعْدُ بكَرامَتِها نَفسَها، ولا تُطمِعْها فی أن تَشفَعَ لِغَیرِها.

به زن، كارى را كه از حدّ و توان او فراتر است، مسپار؛ زیرا زن گُل است نه كارگزار و در گرامیداشت او پا از حدّ فراتر مگذار و كارى مكن كه (نزد تو) به شفاعت كردن از كسى طمع كند.
نهج البلاغة الكتاب 31؛ منتخب میزان الحكمة، ص 510



4- امام على (علیه‏السلام) فرموده‌اند:

أنعَمُ النّاسِ عَیشا مَن مَنَحَهُ‏اللّه‏ سُبحانَهُ القَناعَةَ ، وأصلَحَ لَهُ زَوجَهُ ؛
 
خوش‌ترین و آسوده‏ترین زندگى را كسى دارد كه خداوند سبحان او را قناعت ببخشد و همسرى پاك و شایسته عطایش فرماید .
غرر الحكم، 3295 و منتخب میزان الحكمة، ص 422



5- امام على علیه‏السلام بیان می‌کنند:

إذا أرادَ اللّه‏ بعَبدٍ خَیرا ألْهَمَهُ الْقَناعَةَ ، وأصْلَحَ لَه زَوجَةُ ؛
 
وقتى خداوند خوبى بنده‏اى را بخواهد به او قناعت عطا كند و همسرش را شایسته گرداند .
غررالحكم، 4115 و منتخب میزان الحكمة، ص 190

7- امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إذا أرادَ اللّه‏ بِعَبدٍ خَیرا ألهَمَهُ القَناعَةَ و أصلَحَ لَه زَوجَهُ ؛
 
وقتى خداوند خیرخواه بنده‏اى باشد، قناعت را در دل او مى‏اندازد و همسرش را شایسته مى‏گردانَد .
غرر الحكم و درر الكلم، حدیث4115



8- امام علی (علیه السلام) می‌فرمایند:
انس و همدمى در سه كس باشد: همسر همراه، فرزند صالح، و برادر همراه.
غررالحکم ، باب انس و الفت

نحوه ایجاد شادی حقیقی در محیط خانه و رسیدن به خوشبختی ارائه می‌گردد.

9- مولای متقیان (علیه السلام) فرمودند:

السُّرُورُ یَبسُطُ النَّفسَ و یُثِیرُ النَّشاطَ، الغَمُّ یَقبِضُ النَّفسَ و یَطوِی الانبِساطَ؛

شادى، انبساط روح مى آورد و نشاط انگیز است. غم، گرفتگى روح مى‌آورد و انبساط را در هم مى‌پیچد.
غرر الحكم: 2023 و 2024 .



10- امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن وَثِقَ بأنَّ ما قَدَّرَ اللّه ُ لَهُ لَن یَفُوتَهُ اسْتَراحَ قَلبُهُ؛

هركه اطمینان داشته باشد كه آنچه خدا برایش مقدّر كرده است به او مى‌رسد، دلش آرام گیرد.
غرر الحكم : 8763 .


11- امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن قَلَّ سُرُورُهُ كانَ فی المَوتِ راحَتُهُ؛
 
كسى كه شادى‌اش كم باشد، آسایش او در مردن است.
غرر الحكم : 4255.
 

خوش خلقی در گرو چیست؟

 
12- امام على (علیه السلام)  می‌فرمایند:

حُسنُ الخُلُقِ فی ثَلاثٍ : اِجتِنابِ المَحارِمِ ، و طَلَبِ الحَلالِ ، وَالتَّوَسُّعِ عَلَى العِیالِ؛
 
خوش رفتارى در سه كار است: دورى گزیدن از حرام ها، جست و جوى حلال، و گشاده گرفتن بر خانواده.
بحار الأنوار : 71 / 394 / 63 .


13- امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمودند:
اَخْلِصْ تَنَلْ

اخلاص داشته باش، کامیاب و سعادتمند می شوی.
غررالحكم، ح 2248


14- امام علی (علیه السّلام) فرمودند:

مِنْ دَلائِلِ الدَّوْلَةِ قِلَّةُ الْغَفْلَةِ.
 
یكی از نشانه‌های کامیابی كمی غفلت است.
غررالحكم، ح 9410


رنج زندگی در چیست؟


15- امام على (علیه‏السلام) بیان می‌کنند:

مِنَ العَناءِ أنَّ المَرءَ یَجمَعُ مالا یَأكُلُ ویَبنِی ما لا یَسكُنُ ، ثُمّ یَخرُجُ إلى اللّه تعالى لا مالاً حَمَلَ ، ولا بِناءً نَقَلَ!
 
یـكـى از رنجها این اسـت كه انسان چیزى را فراهم آورد كه نمى‏خورد و بنایى بسازد كه در آن سكونت نمى‏كند و سپس به جانب خداوند متعال مى‏رود، در حالى كه نه مالى با خود مى‏برد و نه ساختمانى منتقل مى‏كند!
نهج البلاغة، الخطبة 114 و منتخب میزان الحكمة : 276


گواراترین زندگی متعلق به چه کسی است؟

16- امام علی (علیه السلام) فرمودند:

إِنَّ أهنَأَ النّاسِ عَیشا مَن كانَ بِما قَسَمَ اللّه‏ لَهُ راضِیا؛

گواراترین زندگى را كسى دارد كه از آنچه خدا قسمت او كرده، خشنود باشد .
غرر الحكم و درر الكلم، حدیث3397


17- امام على علیه ‏السلام فرموده‌اند:

لا یَسعَدُ امْرُؤٌ إلاّ بِطاعَةِ اللّه‏ سُبحانَهُ وَ لا یَشقَى امْرُؤٌ إلاّ بِمَعصیَةِ اللّه‏؛

هیچ کس جز با اطاعت خدا خوشبخت نمى‏شود و جز با معصیت خدا بدبخت نمى‏گردد.
غررالحکم، ح 10848


18- امام علی (علیه السلام) فرمودند:

أطْرِقُوا أهالیكُمْ فی كُلِّ لَیْلَةِ جُمْعَة بِشَیْء مِنَ الْفاكِهَةِ، كَیْ یَفْرَحُوا بِالْجُمْعَةِ؛

در هر شب جمعه همراه با مقداری میوه بر اهل منزل و خانواده خود وارد شوید تا موجب شادمانی آن‌ها در جمعه گردد.
بحارالأنوار، ج 101، ص 73، ح 24


شرافت و برکت خانه در چیست؟

19- امام على (علیه‏السلام) می‌فرمایند:
اِنَّ لِلّدارِ شَرَفا وَ شَرَفُهَا السّاحَةُ الْواسِعَةُ وَ الْخُلَطاءُ الصّالِحونَ وَ اِنَّ لَها بَرَكَةً وَ بَرَكَتُها جَودَةُ مَوْضِعِها وَسَعَةُ ساحَتِها وَ حُسْنُ جِوارِ جیرانِها؛

خانه را شرافتى است. شرافت خانه به وسعت حیاط (قسمت جلوى خانه) و هم‏نشینان خوب است. و خانه را بركتى است، بركت خانه جایگاه خوب آن، وسعت محوطه آن و همسایگان خوب آن است.
مكارم الاخلاق، ص 125.


20- امام على (علیه ‏السلام) می فرمایند:

إنَّ حَقیقَةَ السَّعادَةِ أن یُختَمَ لِلْمَرءِ عَمَلُهُ بِالسَّعادَةِ و إنَّ حَقیقَةَ الشَّقاءِ أن یُختَمَ لِلْمَرءِ عَمَلُهُ بِالشَّقاءِ؛

به راستى كه حقیقت خوشبختى آن است كه پایان كار انسان خوشبختى باشد و حقیقت بدبختى آن است كه كار انسان به بدبختى خاتمه یابد.
معانى الأخبار، ص 345، ح 1.


خوشبخت و بدبخت چه کسی است؟


21- امام على (علیه ‏السلام) می فرمایند:

مَن أجهَدَ نَفسَهُ فى إصلاحِها سَعِدَ، مَن أهمَلَ نَفسَهُ فى لَذّاتِها شَقِىَ وَ بَعُدَ؛

هر كس براى اصلاح خود، خویشتن را به زحمت بیندازد، خوشبخت مى‏شود هر كس خود را در لذت‏ها رها كند، بدبخت مى‏گردد و بى‏بهره مى‏ماند.
غررالحكم، ح 8246 و ح 8247 .


22- مولای متقیان (علیه ‏السلام) می فرمایند:

مَنْ تَحَرَّى الصِّدْقَ خَفَّتْ عَلَیهِ المُؤُنُ؛
 
هر كس صداقت و راستگویى پیشه كند، بار زندگى براى او سبك مى‏شود.
تحف العقول، ص 91.

23- امیرالمومنین (علیه‏السلام) می فرمایند:

وُصولُ الْمَرْءِ اِلى كُلِّ ما یَبْتَغیهِ مِنْ طیبِ عَیْشِهِ وَ اَمنِ سِرْبِهِ وَ سَعَةِ رِزْقِهِ بِحُسْنِ نیَّتِهِ وَ سَعَةِ خُلْقِهِ؛
انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوى آن است، از زندگى خوش و امنیت محیط و روزى زیاد، دست مى‏یابد.
غررالحكم، ح 10141 .

24- حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

مَنِ اقتَصَرَ عَلى بُلغَةِ الكَفافِ فَقَدِ انتَظَمَ الراحَةَ وَ تَبَوَّأَ خَفضَ الدَّعَةِ؛

هر كس به مقدار كفایت، قناعت كند، آسایش مى‏یابد و براى خویش زمینه گشایش فراهم مى‏كند.
نهج البلاغه، حكمت 377

25- امام على (علیه السلام) فرمودند:
مَن حَسُنَت خَلیقَتُهُ طابَت عِشرَتُهُ؛
هر کس خوش اخلاق باشد، زندگى‏اش پاکیزه و گوارا مى‏گردد.
غررالحکم، ح8153

26- امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اَطیبُ العَیشِ القَناعَةُ؛
 
خوش‏ترین زندگى، زندگى با قناعت است.
غررالحکم، ح 2918


چه زمان انسان به ‌آسایش و نظم می‌رسد؟


27- امام علی (علیه السلام) فرمودند:

مَنِ اقتَصَرَ عَلى بُلغَةِ الکفافِ فَقَدِ انتَظَـمَ الرّاحَةَ وَ تَبَوَّاَ خَفضَ الدَّعَةِ
 
هر کس به اندازه‏اى که او را کفایت مى‌کند قناعت کند، به آسایش و نظم مى‏‌رسد و در آسودگى و رفاه منزل مى‌گیرد.
نهج البلاغه، حکمت 371


گواراترین زندگی چطور حاصل می‌شود؟


28- امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اَهنَى العَیشِ اطِّراحُ الکلَفِ
 
گواراترین زندگى، رها کردن تکلّف‏ها (تجمّلات) است.
غررالحکم، ح 2472

29- امام على (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّ اَهنَأَ النّاسِ عَیشا مَن کانَ بِما قَسَمَ اللّه‏ لَهُ راضیا؛

هر کس به آنچه خداوند به او داده است راضى باشد، راحت‏ترین زندگى را دارد.
غررالحکم، ح 3397


کمال خوشبختی و بالاترین خوشبختی در گرو چیست؟


30- حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
 
کوشش در راه اصلاح توده مردم، از کمال خوشبختی است.
غررالحکم، ح 9361.

31- امیرالمومنین (علیه السلام) می فرمایند:

بالاترین خوشبختی، استواری در دین است.
غررالحکم، ح 2869.

32- حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

خالی بودن دل از کینه و حسادت، از خوشبختی بنده است.
غررالحکم، ح 5083.

33- امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشبخت ترین مردم کسی است که نفس او متقاضی طاعت خدا باشد.
غررالحکم، ح 3396.